کیفیت منتفع شدن مردم از امام زمان(عج) در زمان غیبت چگونه است؟

نکتة سوم (دربارة امام زمان(عج) وغیبت آن حضرت)

س: کیفیت منتفع شدن مردم از امام زمان(عج)درزمان غیبت چگونه است؟‌

ج : درروایاتی که از رسول خدا(ص) ، امام صادق(ع) و خودحضرت حجت(عج) نقل شده است کیفیت منتفع شدن مردم در زمان غیبت از امام زمان شان ، به منتفع شدن مردم بلکه همة عالم از خورشید پشت ابرتشبیه شده است. شیخ صدوق در كمال الدين از جابر بن عبد اللَّه انصارى روايت ميكند كه: وى از پيغمبرخدا(ص) پرسيد: آيامردم از وجود حضرت حجت(عج) در مدت غيبتش، بهره‏مند مى‏شود به چه صورت؟

حضرت فرمود: « اى و الّذى بعثنى بالنبوّة انّهم ينتفعون به، و يستضيئون بنور ولايته فى غيبته كانتفاع النّاس بالشّمس و ان جلّلها السّحاب ، آرى! سوگند به خدايى كه مرا به نبوّت برگزيده ، مردم از او منتفع مي شوند و از نور رهبرى او در دوران غيبتش بهره مى‏گيرند ، همانگونه كه از خورشيد به هنگام قرار گرفتن پشت ابرها ، منتفع مي شوند[1]».

درتشبیه امام زمان(عج)را در زمان غیبت به خوشیدپشت ابر ، نکات دقیق وپیام های عمیقی نهفته است ازجمله اینکه :

1 ) در علوم طبيعى و فلكى ثابت شده كه خورشيد مركز منظومه شمسى است و جاذبة آن حافظ زمين و ساير كرات منظومه از سقوط مى‏باشد ، و حرارت آن سبب حيات و زندگى حيوانات و نباتات و انسان‏ها است و نورش روشنى بخش زمين مى‏باشد واين فوايد مهمّ خورشيد بر وجود آن مترتب است ، خواه در پشت ابر باشد يا ظاهر.

نور آفتاب مهمترين نقش را در دنياى حيات و موجودات زنده دارد ؛ زيرا نور و حرارتى كه از خورشيد به هر سو پاشيده مى‏شود ، تنها انرژى خلّاق موتورهاى زندگى در گياهان و حيوانات و انسان است.

رشد و نمو موجودات زنده ؛ تغذيه و توليد مثل آنها ؛ حسّ و حركت و جنبش؛ آبيارى زمينهاى مرده ؛ غرّش امواج دريا ؛ وزش حياتبخش بادها ؛ ريزش دانه‏هاى زندگى آفرين باران و برف ؛ صداى زمزمه آبشارها ؛ نغمه‏هاى مرغان ؛ زيبايى خيره كننده گلها ؛ گردش خون در عروق انسان و طپش قلبها ؛ عبور برق آساى انديشه از لابه‏لاى پرده‏هاى مغز[2]؛ و هزاران فعل و انفعالات در جهان طبيعت ، تماماً وابسته به وجود خورشيد و شعاع آن است ، خواه خورشيد ظاهر باشد و خواه پشت ابرها پنهان.

البته برخي از آثار خورشيد نياز به تابش مستقيم آن دارد ، اما بايد توجه داشت كه اين گونه آثار، در مقابل آثاري كه بروجود خورشيد مترتب است( نه برتابش مستقيم آن) ، بسيار ناچيز است. بنا براين ، همان طوري كه خورشيد محور منظومة شمسي و عامل حفظ زمين و ساير كرات است و نور خورشيد آن اثرات فو ق العاده را دارد ، همچنين از نظر معنوي و ما وراء الطبيعي ، امام زمان(عج) همين نقش را در عالم دارد ، و افزون براينكه محور و عامل بقاي زمين است با نور هدايت و وساطت او در فيوضات ، همه جا پرتو افگن و منشأ آثار است. مهم تر از اين ، براساس روايات متعدد ، پيامبراكرم(ص) وعترت طاهره اش از جمله امام زمان(عج) سبب خلقت و بقاء عالم وجود اند. چنانكه رسول خدا(ص) خطاب به امام علي(ع) فرمود:« يا عَلّىُ لَوْ لا نَحْنُ ما خَلَقَ اللَّهُ آدَمَ وَلا حَواءَ وَلا الجَنَّة وَلا النّارَ وَلا السماءَ ولا الأرضَ ، اي علي(ع)! اگرما نبوديم خداوند آدم وحوا ، و بهشت و جهنم و آسمان وزمين را ، نمي آفريد^[3]».

2 ) خورشیدهمیشه پشت ابر نمی ماند قطعا یک روزی ظاهرمی شود همین طور حضرت حجت(عج) قطعایک روزی ظهور وعالم را پراز عدل وداد خواهد کرد.

3 )  نور عالم هستى و علم و هدايت به توسط آن حضرت بخلق خدا ميرسد؛ زيرا با اخبار مستفيضه ثابت شده كه ذوات مقدسه (ائمه اطهار) علت غائى ايجاد مخلوق عالمند؛ و اگر آنها نبودند، نور عالم، بغير آنها نميرسيد و هم ثابت شده كه به بركت و وساطت و توسل بآنها، علوم و معارف حقه براى مردم آشكار ميگردد، و گرفتاريها از آنها برطرف مى‏شود. و اگر آنها نبودند مردم بوسيله اعمال زشت مستحق انواع عذاب الهى بودند چنان كه خداوند فرموده است‏ وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فِيهِمْ‏^[4] يعنى: مادام كه تو (پيغمبر) در ميان آنها هستى، خدا آنها را عذاب نميكند! ما پس از تجربه زياد باين نتيجه رسيده‏ايم كه در امور پيچيده و مسائل مشكله و هنگام دورى از ذات حق و بسته شدن درهاى فيض الهى بروى خلق، هر وقت ائمه اطهار عليهم السلام را واسطه قرار داده‏ايم و متوسل بآنها شده‏ايم، بميزانى كه در آن وقت ارتباط معنوى با آنها پيدا كرده‏ايم، آن كارهاى پيچيده و مشكل براى ما حل شده و بمقصود رسيده‏ايم. چنان كه اين موضوع براى كسانى كه خداوند چشم دل آنها را بنور ايمان روشن كرده است، معلوم و مشهود است. توضيح اين مطلب سابقا در كتاب «امامت» گذشت‏^[5].

4 )  همان طور كه آفتاب پوشيده در ابر با همه انتفاعى كه مردم از آن مي برند، در هر آن انتظار دارند، ابر برطرف گردد و قرص آن پيدا شود تا بيشتر از آن منتفع گردند، همين طور در ايام غيبت امام زمان نيز شيعيان با اخلاص در همه اوقات انتظار آمدن و ظهور او را دارند، و از اين نظر مأيوس نمي گردند.

5 )  كسانى كه وجود آن حضرت را با همه آثار و علائمى كه دارد، انكار مي كنند، مثل انكاركنندگان وجود خورشيد بوقت ناپديد شدن در ابرها، مي باشند.

6 )  گاهى پنهان گشتن خورشيد در ميان ابرها، از آشكار بودنش براى بندگان خدا روى مصالحى بهتر است، همچنين غيبت امام زمان عليه السّلام براى مردم در طول غيبت، نظر به مصالحى بهتر است و بهمين جهت هم از نظرها غائب گرديد.

7 )  هر كس به خورشيد مي نگرد، قادر نيست آن را بيرون از ابرها ببيند بلكه گاهى ممكن است بواسطه ضعف قوه ديد، اگر در قرص آفتاب نگاه كند، بينائى خود را كه نمي تواند خورشيد را احاطه كند هم از دست بدهد. همين طور آفتاب وجود مقدس امام زمان عليه السّلام نيز، بسا هست كه اگر همه او را ببينند، زيانبخش بحال مردم باشد و موجب كورى دل آنها از ديدن آفتاب حقيقت گردد. در صورتى كه در غيبت آن حضرت چشم بصيرتشان قادر است متحمل ايمان باو گردد. چنان كه انسان ميتواند از لابلاى ابر نگاه بخورشيد كند و ضررى هم نبيند!

8 )  گاهى آفتاب از ميان ابرها بيرون مى‏آيد، يكى به آن مي نگرد و ديگرى توجه ندارد همين طور ممكن است آن حضرت در ايام غيبت براى عده‏اى آشكار شود ولى ديگران نه بينند.

9 )  اصولا ائمه اطهار از لحاظ نفعى كه براى عالم وجود دارند، همانند خورشيد مي باشند، و تنها آنها كه كوردلند نمي توانند از اشعه جمال آنان بهره‏مند گردند چنان كه در اخبار آيه شريفه‏ مَنْ كانَ فِي هذِهِ أَعْمى‏ فَهُوَ فِي الْآخِرَةِ أَعْمى‏ وَ أَضَلُّ سَبِيلًا^[6] تفسير باين معنى شده است.

10 ) همان طور كه شعاع خورشيد به ميزان روزنه‏ها و شبكه‏هاى خانه‏ها وارد آن مى‏شود و به قدر ارتفاع موانع خانه‏ها، در آن ميتابد، همچنين مردم نيز به اندازه موانع حواس و مشاعرشان كه عبارتست از شهوات نفسانى و علائق جسمانى و خود روزنه‏ها و شبكه‏هاى دلهاى آنهاست، و هم بقدرى كه پرده‏هاى كثيف هيولانى را از دلهاى خود بكنار ميزنند از انوار هدايت و راهنمائى ائمه طاهرين عليهم السلام‏ استفاده ميكنند.

(وقتى پرده‏هاى هواپرستى و موانع را از پيش خود بردارد) مانند كسى مى‏شود كه در زير آسمان قرار گرفته و نور آفتاب بدون مانع از هر سو او را احاطه كرده باشد.^[7]