اهمیت عرفه و دعای آن

عرفه فرصت طلایی برای کسب معرفت و  شناخت و دعای شب و روز عرفه دایرة المعارف و دانشگاه خدا شناسی ، خود شناسی، وظیفه شناسی و آسیب و دشمن شناسی 
-------------------- 
از منظر فرهنگ غنی و بالنده ادیان آسمانی و وحیانی از جمله اسلام عزیز و بر اساس آموزه های حکیمانه و حیات بخش قرآن و عترت علیهم السلام برخی زمانها و مکانها دارای اهمیت فوق العاده و بار ارزشی شگرف هستند 
مثلا مکانهای مانند مسجد الحرام ، مسجد النبی صلی الله علیه و آله و سلم، مسجد بزرگ کوفه ، کربلای معلی( حایر حسینی) از اماکنی هستند که دارای اهمیت فوق العاده هستند لذا مسافری که باید طبق دستور شرع مقدس نمازش را در سفر با شرایطی که دارد قصر بخواند در این مکان چهار گانه مخیر است که نمازش را قصر بخواند یا تمام ،  بلکه از نظر شهیدثانی در شرح لمعه تمام خواندن افضل است و ایشان می فرماید این موضوع از اسرار است( که نمی توان به آسانی به آن  پی برد) 
همین مساجد سراسر عالم نیز دارای بار ارزشی و تقدس است و کسی حق نجس کردن و بی احترامی به آنها را ندارد و اگر اگر احیانا نجس شده باشد ، واجب فوری است که باید ازاله نجاست و تطهیر شود و..‌‌. 
همین طور برخی زمانها دارای اهمیت ، ظرفیت و فضیلت فوق العاده هستند مانند مثلا ماه مبارک رمضان بخصوص شب قدر ، شب نیمه شعبان ، عید سعیدغدیر ، شب و روز جمعه ، سحرهای هرشب ، دهه اول ذیحجه الحرام ، و... که دارای بار ارزشی و فضیلت زیاد هستند 
یکی از این زمان های دارای فضیلت و ظرفیت فوق العاده شب و روز عرفه است که بسیار شایسته بلکه بایسته است که از این فرصت های طلایی کمال استفاده را ببریم و در شب و روز عرفه بر معرفت و شناخت مان بیفزاییم 
معرفت و شناخت درست نسبت به خود ، خدای خود ، مسئولیت و تکالیف ، و دشمن کمال و سعادت خود ... 
از امام موسی بن جعفر علیه السلام نقل شده است که فرمود:
 تمام علم و شناخت مردم در چهار چیز خلاصه می شود :
اول : اَنْ تَعرِفَ رَبَّکَ ، خدایت را بشناسی( خداشناسی)  
دوم :اَنْ تَعرِفَ مَاصَنَعَ بِکَ ،  خودت را بشناسی که از چه چیز ساخته شده ای ( ودچار غرور و تکبر نشوی) ( خود شناسی) 
سوم : اَنْ تَعرِفَ مَا اَرَادَ مِنکَ ، بدانی خدای سبحان از تو چه خواسته ( وظیفه و مسئولیت شناسی) 
چهارم : اَنْ تَعرِفَ مَا یُخرِجُکَ مِن دِینِکَ ، بدانی که چه چیزهای تو را از دین و صراط مستقیم خارج می کند ( دشمن و آسیب شناسی) 
دعای شب عرفه یک دایره المعارف برای خداشناسی و مناجات و ارتباط با اوست زیرا به قدرت قاهره و مطلقه خدای سبحان و الطاف و عنایات او به پیامبران الهی ، ملایکه های مقرب و... اشاره دارد و همچنین از کتاب های آسمانی و رمز و رازهای اوایل سوره ها( فواتح السور ) سخن می گوید و خدای سبحان را به حق آنها قسم می دهد ... 
دعای شب عرفه افزون بر درس خدا شناسی درس خود شناسی نیز می دهد آنجا که می فرماید : ... وَ لَکَ الْحَمْدُ عَلَى حُسْنِ بَلائِکَ وَ صُنْعِکَ عِنْدِی خَاصَّةً کَمَا خَلَقْتَنِی فَأَحْسَنْتَ خَلْقِی وَ عَلَّمْتَنِی فَأَحْسَنْتَ تَعْلِیمِی وَ هَدَیْتَنِی فَأَحْسَنْتَ هِدَایَتِی فَلَکَ الْحَمْدُ عَلَى إِنْعَامِکَ عَلَیَّ قَدِیما وَ حَدِیثا ، 
، تو را سپاس بر نیکى آزمایش و رفتارت‏ به ویژه نسبت به من، چنان‏که مرا آفریدى، و آفرینشم را نیکو نهادى، و به من آموختى و آموزشم را نیکو نمودى، و راهنمایى‏ ام فرمودى، و راهنمایى‏ ام را نیکو گرداندى، پس تو را سپاس بر نعمت بخشى‏ ات بر من در گذشته و حال . 

همچنین این دعای عظیم الشأن برخی از آسیب ها و چیزهای که باعث بدبختی انسان می شود را می شناساند،  آنجا که می فرماید : 
 ... یَا أَسْمَعَ السَّامِعِینَ یَا أَبْصَرَ النَّاظِرِینَ یَا أَقْدَرَ الْقَادِرِینَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُغَیِّرُ النِّعَمَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُورِثُ النَّدَمَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُورِثُ السَّقَمَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تَهْتِکُ الْعِصَمَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تَرُدُّ الدُّعَاءَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تَحْبِسُ قَطْرَ السَّمَاءِ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُعَجِّلُ الْفَنَاءَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تَجْلِبُ الشَّقَاءَ، وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُظْلِمُ الْهَوَاءَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تَکْشِفُ الْغِطَاءَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی لا یَغْفِرُهَا غَیْرُکَ ... 
، اى توانا‌ترین توانایان، بر من بیامرز گناهانى که نعمتها را تغییر مى‏ دهد،
 و گناهانى که پشیمانى به‏ بار مى‏ آورد،
 و گناهانى که باعث بیماریها مى‏ شود، 
و گناهانى که پرده‏ هاى حرمت‏  را مى‏ درد،
 و گناهانى که مانع استجابت دعا  مى شود، 
و گناهانى که مانع باران آسمان مى‏ شود، و گناهانى که نابودى را به شتاب مى‏ رساند، 
و گناهانى که بدبختى‏ مى‏ آورد 
و گناهانى که هوا را تیره مى‏ کند، 
و گناهانى که پرده حیا را می درد ، 
و گناهانى که جز تو کسى آنها را نمى‏ آمرزد. 
یعنی یکی از عمده ترین عامل خروج انسان از دین و آسیب جدی برای رسیدن انسان به کمالات گناه و معصیت است. 

مهم تر از دعای شب عرفه دعای امام حسین علیه السلام در روز عرفه است که حقیقتا دانشگاه خدا شناسی ، خود شناسی ، نعمت شناسی چیزهای که در انسان به کار گرفته شده و از جانب خدای سبحان به او عطا شده است
در زمینه ای خداشناسی که از ابتدا تا انتهای این دعای عظیم الشأن در باره خدا شناسی و نعمت ها و لطف و احسان های اوست 
اما در باره خود شناسی ( انسان شناسی ) سید و سالار شهیدان امام حسین علیه السلام  چنین عرضه می دارد :
... خدایا به سوى تو رغبت مى‏ نمایم، و به پروردگارى‏ تو گواهى مى‏ دهم، اقرارکننده‏ ام که تو پروردگار منى، و بازگشت من به سوى تو است، وجودم را با نعمتت آغاز کردى پیش‏ از آنکه موجودى قابل ذکر باشم،
 و مرا از خاک پدید آوردى، سپس در میان صلب ها جایم دادى، درحالى‏ که از حوادث زمانه و رفت‏ وآمد روزگار و سالها، ایمنى بخشیدى همواره کوچ‏ کننده بودم از صلبى به رحمى، درگذشته از ایام و قرنهاى پیشین، از باب رأفت و لطف و احسانى که به من داشتى، مرا در حکومت پیشوایان کفر، آنان‏که پیمانت را شکستند، و پیامبرانت را تکذیب کردند، به دنیا نیاوردى، ولى زمانى‏ به دنیا آوردى به خاطر آنچه در علمت برایم رقم خورده بود و آن عبارت بود از هدایتى که مرا براى پذیرفتن آن آماده ساختى، 
و در عرصه گاهش نشوو و نمایم‏ دادى، 
و پیش از آن هم با رفتار زیبایت، و نعمتهاى کاملت بر من مهر ورزیدى، در نتیجه وجودم را پدید آوردى از نطفه ریخته‏ شده 
و در تاریکیهاى سه‏ گانه میان گوشت و خون و پوست جایم دادى
 و مرا در آفرینش وجودم گواه نگرفتى،
 و چیزى از کار خلقتم را به من واگذار ننمودى، سپس براى آنچه در علمت از هدایتم گذشته بود مرا کامل میانه به دنیا آوردى،
 و در حال کودکى و خردسالى در میان گهواره محافظت نمودى،
 و از بین غذاها شیر گوارا نصیبم کردى،
 و دل دایه‏ ها را بر من مهربان نمودى،
 و مادران پرمهر را به پرستارى‏ ام گماشتى، 
و از آسیبهاى پریان نگهدارى فرمودى، 
و از زیادى و کمى سالمم داشتى، 
پس تو برترى اى مهربان، اى بخشنده، تا آنگاه که آغاز به سخن‏ کردم، نعمتهاى کاملت را بر من تمام کردى،
 و مرا در هر سال با افزوده شدن به وجودم پرورش دادى، تا آفرینشم کامل‏ شد، 
و تاب و توانم معتدل گشت، حجّت را بر من واجب نمودى، چنان‏که معرفتت را به من الهام فرمودى‏... 

این دعای روح بخش در باره وظیفه شناسی نیز بیانات زیبا دارد به عنوان نمونه می فرماید : 
وَاَوجَبْتَ عَلَىَّ طاعَتَکَ وَعِبادَتَکَ وَفَهَّمْتَنى ما جاءَتْ بِهِ رُسُلُکَ وَیَسَّرْتَ لى تَقَبُّلَ مَرْضاتِکَ وَمَنَنْتَ عَلَىَّ فى جَمیعِ ذلِکَ بِعَونِکَ وَلُطْفِکَ ...  
و طاعت و عبادتت را بر من واجب نمودى، و آنچه را پیامبرانت آوردند به من فهماندى، و پذیرفتن خشنودى‏ ات را بر من آسان کردى، و در تمام این امور به‏ یارى و لطفت بر من منّت نهادى. 

مولای عالم حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام در باره عطایا و نعمت های خدای سبحان چنین عرضه می دارد : 
تویى که عطا کردى، تویى که نعمت دادى، تویى که نیکى کردى، تویى که زیبا نمودى، تویى که افزون‏ نمودى، تویى که کامل کردى، تویى که روزى دادى، تویى که موّفق نمودى، تویى که عطا فرمودى، تویى که بى‏نیاز نمودى، تویى که ثروت بخشیدى، تویى که پناه دادى، تویى که کفایت‏ نمودى، تویى که راهنمایى فرمودى، تویى که حفظ کردى، تویى که پرده‏پوشى نمودى، تویى که آمرزیدى‏ تویى که نادیده گرفتى، تویى که قدرت دادى، تویى که عزّت بخشیدى، تویى که کمک کردى، تویى که‏ مساعدت فرمودى، تویى که تأیید نمودى، تویى که نصرت دادى، تویى که شفا بخشیدى، تویى که سلامت کامل دادى، تویى که گرامى داشتى ... 
خلاصه اینکه : 
عرفه و دعاهای روح بخش و ملکوتی شب و روز آن فرصت طلایی و دانشگاه خدا شناسی، خود شناسی، وظیفه شناسی و آسیب شناسی است . 

التماس دعا 
ع . ح